‘Wennen dat het niet went’
Dennis van der Kraats (43) was in 2008 ruim vijf maanden als verkenner in Afghanistan. “Ik had het geluk iedere uithoek van Uruzgan te bekijken.” Hij betaalde er ook een prijs voor. Elf jaar bij Defensie en drie missies verder besloot hij dat het klaar was. Inmiddels is hij chef bij een onderhoudswerkplaats. Op 5 mei is Dennis als speeddater op het bevrijdingsfestival in: Roermond.
“In Afghanistan was het volop actie, compleet met mortieraanvallen en een beschieting die zeven uur duurde”, vertelt Dennis. Bosnië was om andere redenen zwaar. “In 2005 droeg ik tijdens mijn tweede uitzending in dat land bij aan onderzoek naar oorlogsmisdaden en -misstanden. Ik voerde gesprekken met zowel getuigen als mogelijke daders. Confronterend om die verhalen te horen. Het vraagt ook veel zelfbeheersing om je gewoon te blijven gedragen tegenover iemand die waarschijnlijk de vreselijkste dingen op zich geweten heeft.”
Dennis is op uitzending geweest naar: Bosnië (2001 en 2005); Afghanistan 2008
Na drie missies vond ik het tijd om er een streep onder te zetten. Het is als een WK-voetbal. Je leeft en werkt er jaren naartoe, en als het dan voorbij is, dan is het moeilijk om zoiets nog te evenaren. Er waren ook andere redenen voor een stap naar de burgermaatschappij. Mijn gezin had het steeds behoorlijk zwaar tijdens mijn uitzendingen. Ik kreeg in de gaten: dit kan ik beter niet nog een keer flikken.
“Eerlijk gezegd kreeg ik zelf de nodige issues met mijn psychische gezondheid. Mijn geluk is dat ik er na verloop van tijd vrij makkelijk over kon praten. Voor veel andere jongens geldt dat niet. Samen met mijn vrouw zette ik daarom de Facebook-pagina @Freebird69 op. Zo’n 1.200 volgers laten we zien over de uitzendingen, en over de periode daarna. Collega’s over de streep trekken om hulp te zoeken, daar doe ik het voor.”
Vrijheid doorgeven betekent voor mij…
Je hoort mensen zo makkelijk zeggen dat ze balen van arbeidsmigranten, van de Polen bijvoorbeeld die hier in Nederland komen werken. Ik denk dan: het geheugen is kort. We vergeten dat onze begraafplaatsen vol liggen met Poolse jongens die tijdens de Tweede Wereldoorlog voor onze vrijheid hun leven hebben verloren.”
“Er is veel onbekendheid over waarom bijvoorbeeld de missies naar Afghanistan belangrijk zijn geweest. Ik ben ervan overtuigd dat we daar echt goede dingen hebben gedaan. Hopelijk kan ik dat overbrengen tijdens de speeddates.”
Tref ik op 5 mei één of twee bezoekers waarbij ik na ons gesprek iets van begrip in die ogen zie, dan is het voor mij een geslaagde dag. Dan bedoel ik niet begrip voor de veteraan, want dat boeit me niet zo erg. Ik vind het veel belangrijker dat mensen begrijpen hoe vrij we hier zijn.”
Geleerd van mijn uitzendingen…
“Ik heb geleerd wat in het leven belangrijk is. Dat heeft een keerzijde, want het betekent ook dat ik me met regelmaat kan irriteren dat mensen zich om futiliteiten druk maken. Heb je een keer ergens geen internet, lekker belangrijk. In de burgermaatschappij gaan de dingen nu eenmaal echt anders dan je als militair gewoon bent. Je manier van communiceren is daar een voorbeeld van. In het leger ben je direct, je zegt waar het op staat.”
Zo zijn er honderd en één dingen waar je tegenaan loopt. Ik moet eraan het wennen dat het niet went.