Niet wegzappen bij oorlogsbeelden
Afghanistanveteraan Annelies staat in de erecouloir op 4 mei.
‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf’. Van huis uit had Afghanistanveteraan Annelies Homma (40) uit Roosendaal dit advies meegekregen. En dat was niet aan dovemans oren. Ze ging het leger in en op missie naar oorlogsgebieden, waaronder Afghanistan. Op 4 mei staat zij in de erecouloir bij de Dodenherdenking op de Dam.
Als klein kind al wilde Homma missionaris worden in Afrika, of als kapitein de wereldzeeën bevaren. De tv-serie Tour of Duty leerde haar dat het ook spannend was om uit helikopters te springen. Op de middelbare school was ze een verlegen en stil meisje, dus toen ze na haar studie koos voor een baan bij Defensie reageerde iedereen hogelijk verbaasd. Ze werd woordvoerder bij de Koninklijke Luchtmacht.
Eerst moest ik ‘groen gespoten’ worden, oftewel de militaire basisopleiding doen. Dat was 3 maanden buitenspelen.
Een raketinslag op 3 meter afstand
Toen ze in juni 2008 met ISAF op missie naar Afghanistan ging had Homma zich gedegen voorbereid, ze had veel gelezen over de islam, over het land, de politiek. Maar je voorbereiden op een oorlogssituatie kun je nooit helemaal. Als woordvoerder werd ze gestationeerd op vliegveld Kandahar. Op de achtste dag, haar voorganger was net vertrokken, was het meteen raak. Homma:
Ik zit ’s avonds achter mijn bureau en ik hoor opeens een suizend, zoevend geluid. Meteen duik ik naar de grond en denk nu 2 minuten tellen, 2 minuten…. Maar hoe lang duurt dat eigenlijk, 2 minuten?
Een raket bleek drie meter van haar werkplek te zijn ingeslagen. Een blindganger. Gelukkig. Meteen deed ze wat haar militaire training haar had geleerd, eerst naar de bunkers en daarna stap voor stap alles regelen. Homma: “Rustig, redelijk en rationeel.” Ze herhaalt deze woorden als een soort mantra: “Rustig. Redelijk. Rationeel.”
De eerste weken heb ik nog wel rond schemertijd rondgelopen met een schuin oog op de lucht en een oog op de bunker. In de vier maanden dat zij in Kandahar zat, zouden er nog 22 raketaanvallen volgen.
Rondjes vliegen boven Talibangebied
Homma heeft op eigen initiatief veel in het gebied rondgereisd. “De oorlogsverslaggevers die ik informatie moest verstrekken waren gepokt en gemazeld, die namen natuurlijk niets van me aan als ik alleen maar op de basis bleef. Af en toe was dat reizen heel spannend, bijvoorbeeld toen de helikopter waarin ik zat al maar rondjes bleef vliegen boven Talibangebied om in geval van nood militairen op te pikken. Ik heb toen veel over mezelf en over de wereld geleerd en van heel nabij gezien dat er overal mensen zijn die ondanks alles er het beste van proberen te maken.”
In vrede en veiligheid opgegroeid
Hier wordt Homma zichtbaar emotioneel. Woede spat uit haar ogen: “Daarom word ik zo boos als mensen bij oorlogsbeelden de televisie meteen uitzetten of wegzappen naar Gordon die gaat trouwen. Sluit je ogen hier niet voor, zeg ik. Vrijheid, dat gun je iedereen. Wat wij hebben is bijzonder; een hele generatie die in vrede en vrijheid is opgegroeid.”
Ze geeft een voorbeeld uit Afghanistan; “Ik zag 50 meter van ons kamp een Afghaanse jongen met dromedarissen. Toen ik naar mijn fototoestel greep, schrok hij enorm. Hij had iedere dag van zijn leven in oorlog geleefd en zich nog geen dag in zijn leven veilig gevoeld. Ik schrok weer van zijn schrikreactie, omdat ik nog geen dag oorlog had gekend.”
De laatste eer bewijzen
In Afghanistan zijn veel militairen omgekomen. Homma was regelmatig getuige van de afscheidsceremonies op vliegveld Kandahar. “Dan zag je de kisten van jonge jongens of vaders, soms wel 3 of 4 tegelijk, langs komen. Ook van een Nederlandse militair. Ik ben zijn naam alweer even kwijt, dat heb ik waarschijnlijk toch verdrongen. “Ik heb toen als vrijwilliger meerdere malen op ‘de ramp’ gestaan om de laatste eer te bewijzen aan jongens die hier hun leven hebben gelaten voor de vrijheid van anderen, die vochten voor het goede doel. Daarom sta ik op 4 mei ook in de erecouloir.”
In 2016 verlaat zij Defensie voor een baan in de burgermaatschappij. “Ik trakteerde op mijn werk altijd op Bevrijdingsdag”, benadrukt zij. ”Want vrijheid is belangrijk, vrijheid is veilig jezelf mogen zijn, vrij je eigen stem te mogen ontwikkelen en laten horen. Ongeacht je sekse, afkomst, huidskleur, geloofsovertuiging, opleidingsniveau, schoenmaat of politieke oriëntatie.”