Mali

Begin 2012 sloten nationalistische Toearegs een verbond met Islamitische rebellen en begonnen in het noorden van Mali aan een opmars richting het zuiden. Het slecht geleide en matig getrainde Malinese leger bleek geen partij te zijn voor de opstandelingen. Ontevreden militairen pleegden een staatsgreep waarbij zij de Malinese president verjaagden. Na onderhandelingen werd een overgangsregime geïnstalleerd. De internationale gemeenschap bleef bezorgd over de instabiele situatie in Mali. In januari 2013 begonnen de rebellen een nieuw offensief richting het zuiden. Op verzoek van de Malinese overgangsregering greep Frankrijk militair in. Vanaf hun bases in Mali voerden de Fransen luchtaanvallen uit op de rebellen. Het tegenoffensief (Operatie Serval) verliep succesvol; Franse militairen dreven de opstandelingen binnen korte tijd terug naar het noorden.

European Union Training Mission (EUTM) in Mali

Diezelfde maand stemden de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie in met de oprichting van de European Union Training Mission in Mali (EUTM Mali). Deze EU-missie is verantwoordelijk voor de training en de hervorming van het Malinese leger. Ook de Nederlandse regering wilde een bijdrage aan EUTM Mali leveren. Maar voordat de besluitvorming was afgerond, was de missie gevuld en een substantiële Nederlandse bijdrage niet meer nodig.
Wel plaatste Nederland in juli 2013 een onderofficier op roulatiebasis in de staf van het Belgische detachement in de stad Koulikoro. Dit detachement bood force protection aan instructeurs van de andere EU-landen. Deze missie was niet ongevaarlijk. Op 22 maart 2016 werd het EUTM-hoofdkwartier, in hotel Nord-Sud in de Malinese hoofdstad Bamako, aangevallen door vier gewapende mannen. Er raakte geen EUTM-personeel gewond. De aanvallers werden uitgeschakeld, twee van hen kwamen om het leven.

MINUSMA 

In Mali verslechterde in 2012 de veiligheidssituatie. Met de United Nations Multidimensional Integrated Stabilisation Mission in Mali (MINUSMA) wilden de VN de veiligheid en stabiliteit in Mali herstellen. Nederland leverde sinds april 2014 een flinke bijdrage, bestaande uit zo’n 450 militairen, vier Apache-gevechtshelikopters, drie Chinook-transporthelikopters, (militair) politiepersoneel en enkele specialisten. De Nederlandse militairen vormen de oren en ogen van de VN in Mali: ze verzamelen, verwerken en analyseren inlichtingen. Op 17 maart 2015 stortte een Apache-gevechtshelikopter neer waarbij de twee Nederlandse bemanningsleden omkwamen. Ruim een half jaar later, op 29 november 2015, overleed een luchtmachtmilitair op natuurlijke wijze. Tijdens een mortierschietoefening op 26 juli 2016 kwamen twee militairen om het leven en raakte een zwaargewond. Tot 1 mei 2019 leverde Nederland met een groot detachement een bijdrage aan de missie MINUSMA. Nederlandse militairen voerden in deze periode meer dan 1.200 eendaagse en 120 meerdaagse patrouilles uit. Binnen MINUSMA zijn nog enkele KMar-functionarissen actief die Malinese politieagenten trainen en adviseren. Daarnaast werken er op het MINUSMA-hoofdkwartier in hoofdstad Bamako nog enkele stafofficieren.

Foto’s: Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Leestips

• Briscoe, Ivan, e.a., ‘Nederlandse militairen in de ‘achtertuin’ van Europa’. Clingendael Policy Brief, no. 25, november 2013
• Factsheet EU Training Mission in Mali (EUTM Mali)