European Union Aceh Monitor Mission (AMM) (2005-2006)
Een waarnemingsmissie van de Europese Unie (EU), onder leiding van de Nederlandse diplomaat jonkheer Pieter Feith, hield toezicht op de uitvoering van het akkoord.
Nederland droeg ook bij aan deze missie. Bij het besluit tot deelname speelden niet alleen de historische banden met Indonesië een belangrijke rol, maar ook de ambitie om via de EU een bijdrage te kunnen leveren aan het bevorderen van de internationale rechtsorde. De Aceh Monitoring Mission (AMM) bestond uit meer dan tweehonderd ongewapende waarnemers. Zij waren gekleed in witte polo’s met AMM-logo. Het missiepersoneel was verdeeld over een hoofdkantoor, elf districtskantoren en vier mobiele demobilisatieteams.
-
212Dagen
-
5Uitgezonden Nederlandse militairen
-
0Omgekomen militairen
Het Nederlandse aandeel
Nederland leverde vijf civiele en vijf militaire waarnemers. Drie Nederlandse militairen maakten deel uit van de teams die toezagen op de demobilisatie van verzetsstrijders in de plaatsen Bireun en Bandar Atjeh, de andere twee waren ‘waarnemer te velde’ in Bireun en Kutacane. De Nederlandse commandeur buiten dienst Leon Bruin gaf leiding aan het AMM-districtskantoor in Blangpidie (district Aceh Barat Daya). De GAM diende volgens afspraak 840 wapens in te leveren. De mobiele demobilisatieteams bepaalden of de wapens werden geaccepteerd en hielden toezicht op de vernietiging ervan. Telkens wanneer er een afgesproken hoeveelheid wapens was ingenomen, kregen het Indonesische leger en de politie de opdracht om een deel van hun troepen terug te trekken. De waarnemers te velde voerden patrouilles uit om de contacten met de voormalige strijdende partijen te onderhouden. Daarbij zagen zij tevens toe op de handhaving van mensenrechten, de aanpassing van wetgeving en de re-integratie van GAM-strijders.
Succesvolle toenadering
Door de sterke wil van beide partijen om het vredesproces tot een goed einde te brengen en de effectiviteit van de waarnemersmissie verliep de uitvoering van het vredesakkoord succesvol. Illustratief voor de toenadering was het feest dat de inwoners van Blangpidie organiseerden om de herwonnen vrede te vieren. Gasten waren onder meer de lokale vertegenwoordigers van leger en politie, voormalige verzetsstrijders en waarnemers van de AMM, onder wie commandeur Bruin.
Literatuur:
- ‘EU Monitoring Mission in Aceh (Indonesia) (September 2005 – December 2006)’, EU Council Secretariat, 15 December 2006
- Jürgen Rathner and Peter Hazdra, ‘The Aceh Monitoring Mission: An Innovative Approach to DDR’, in: Peter Haydra (Ed.), Small Arms – Big Problem: A Global Threat to Peace, Security and Development (Wenen 2007) 103-112
- Kirsten E. Schulze, ‘Mission Not So Impossible the Aceh Monitoring Mission and Lessons Learned for the EU’, in: Internationale Politikanalyse, Friedrich Ebert Stiftung (Berlin July 2007)